Kum; bölünmüş kaya ve mineral parçacıklarından oluşan granül bir malzemedir. Çakıldan daha ince ve siltden daha kaba olur.
Kum ayrıca bir dokusal toprak veya toprak türüne de atıfta bulunabilir. Yani, kütle olarak %85’den fazla kum boyutlu parçacık içeren bir topraktır.
Kumun bileşimi, kaya kaynaklarına ve koşullarına bağlı olarak değişir. İç kıta ortamlarında ve tropikal olmayan kıyı ortamlarda kumun en yaygın bileşeni, genellikle Kuvars şeklinde Silis (Silikon Dioksit veya Si O2) olur. En yaygın ikinci kum türü Kalsiyum Karbonat‘dır. Örneğin, son yarım milyar yılda, mercan gibi kabuklu deniz canlıları tarafından üretilmiş olan Aragonit’tir.
Kum, zaman içinde yenilenebilir olmayan bir kaynaktır ve beton yapmak için uygun kum yüksek talep görmektedir. Çöl kumu, bol olmasına rağmen, beton için uygun değildir. İnşaat için her yıl 50 milyar ton plaj kumu ve fosil kumu kullanılıyor.
Kumun tam tanımı değişir. Özellikle mühendislik ve jeolojide kullanılan terim, Birleşik Devletler (ABD) toprak sınıflandırma sistemi standartlarında 0.074 ile 4.75 milimetre arasında bir çapa sahip parçacıklar olarak tanımlanır.[4] Başka bir tanımla, çapı 0.0625 mm (veya 1⁄16 mm) ile 2 mm arasında olan parçacıklar kum tanesi olarak adlandırılır. Kum taneleri çakıl (2 mm’den 64 mm’ye kadar değişen parçacıklar) ve silt (0.0625 mm’den 0.004 mm’ye kadar küçük parçacıklar) arasındadır. Kum ve çakıl arasındaki boyut özellikleri bir yüzyıldan fazla bir süredir sabit kalmıştır, ancak 0.02 mm kadar küçük parçacık çapları, 20. yüzyılın başlarında Albert Atterberg standardı altında kum olarak kabul edilmiştir. Arşimet‘in milattan önce 240 yılında yazılmış olan ”Kum sayacı” adlı eserinde çapı 0.02 mm idi.
Kum boyuta göre beş alt kategoriye ayrılır: çok ince kum (1⁄16 – 1⁄8 mm çap), ince kum (1⁄8 mm – 1⁄4 mm), orta kum (1⁄4 mm – 1⁄2 mm), kaba kum (1⁄2 mm – 1 mm) ve çok kaba kum (1 mm – 2 mm).
Bu boyutlar Krumbein Phi ölçeğine dayanmaktadır.